سردارپناهعلی خان جوانشیر (مهاجرلو "قره باغی" )
سردار پناه‌خان جوانشیر، مشهور به پناه علی‌بیگ ساروجلوی جوانشیر
پناهعلی‌خان جوانشیر مؤسس و نخستین حاکم شهر شوشی است. فرزند وی ابراهیم خلیل خان جوانشیر است که حاکم شوشی و قره باغ بود و حاضر به اطاعت از آغا محمدخان نگشت و مدت‌ها حکومت خانات قره باغ را برعهده داشت و به آبادی آنجا توجه بسیاری داشت به دانشمندان ارج می‌نهاد. در دربار وی دانشمندان زیادی حضور داشتند.ارگ شاه بلاغ متعلق به اوست.
در زمان شاه عباس دوم صفوی (حک:۱۰۵۲ـ۱۰۷۷) از ترکستان به قره‌باغ آمد. در زمان نادرشاه (حک: ۱۱۴۸ـ ۱۱۶۰)ابتدا وی جارچی‌باشی بود. او ابتدا بسیار مورد لطف نادرشاه قرار داشت،پناه خان با تلاش ونشان دادن لیاقت و شایستگی های خود توانست به سرداری لشگر نادر شاه برسد اما نادر در اواخر حکومتش با دسیسه چینی اطرافیان به وی خشم گرفت و پناه‌خان ناگزیر در ۱۱۵۶ به کوهستان‌های قره باغ گریخت. وی با شنیدن خبر قتل نادرشاه، در ناحیه قره‌باغ اقدام به تاسیس حکومت کرد و با بازگشت ایلات جوانشیر، که نادرشاه آنان را به خراسان کوچانده بود، قدرتش افزون گشت. پناه‌خان از عادل‌شاه افشار اطاعت کرد و در ۱۱۶۱ از وی لقب خانی گرفت و به حکومت قره‌باغ منصوب شد.
تصرف ایروان و نخجوان واردبیل
پس از برکناری عادل‌شاه و به حکومت رسیدن شاهرخ افشار (حک: ۱۱۶۱ـ۱۲۱۰)، پناه‌خان گنجه،ایروان، نخجوان واردبیل را تصرف کرد و خان‌های آن مناطق را به اطاعت خود در آورد و سپس قلعه‌های بیات و تِرناوِت را بنا کرد. او در حدود ۱۱۷۰، قلعه پناه‌آباد را بنا کرد. این قلعه بعدها به قلعه شوشی شهرت یافت. یک سال پس از احداث قلعه شوشی،محمد حسن خان قاجار (پدر آقامحمدخان) به آنجا حمله کرد ولی موفق به تصرف آن نشد.
همراهی با کریمخان زند
در رقابت گسترده میان محمدحسن‌خان قاجار و کریم خان زند برای تسلط بر حکومت، پناه‌خان جانب کریمخان را گرفت، که به شکست و کشته شدن محمدحسن‌خان قاجار انجامید. پس از آن فتحعلی خان افشار از آذربایجان، به قصد مطیع کردن پناه‌خان، به سوی قلعه شوشی لشکر کشید، اما کاری از پیش نبرد، از این‌رو تصمیم به‌مصالحه گرفت و پیشنهاد کرد که دخترش با ابراهیم‌خلیل خان، پسر پناه‌خان، ازدواج کند. وی با این حیله ابراهیم‌خلیل‌خان را به‌اسارت خود در آورد و با سرعت به سوی ارومیه حرکت کرد. پناه‌خان، به قصد آزاد کردن پسرش، به لشکر کریمخان زند ــ که برای سرکوبی فتحعلی‌خان به طرف ارومیه حرکت کرده بودند ــ پیوست. با شکست فتحعلی‌خان، ابراهیم خلیل‌خان آزاد شد. کریمخان پناه‌خان را با خود به شیراز برد و پسرش، ابراهیم خلیل‌خان، را به حکومت قره‌باغ منصوب کرد. پناه‌خان پس از مدت کوتاهی در شیراز درگذشت. پیکر وی را به قره‌باغ فرستادند و درعمارت آغدام همان‌جا به خاک سپردند.
در زمان شاه عباس دوم صفوی (حک:۱۰۵۲ـ۱۰۷۷) از ترکستان به قره‌باغ آمد. در زمان نادرشاه (حک: ۱۱۴۸ـ ۱۱۶۰)ابتدا وی جارچی‌باشی بود. او ابتدا بسیار مورد لطف نادرشاه قرار داشت،پناه خان با تلاش ونشان دادن لیاقت و شایستگی های خود توانست به سرداری لشگر نادر شاه برسد اما نادر در اواخر حکومتش با دسیسه چینی اطرافیان به وی خشم گرفت و پناه‌خان ناگزیر در ۱۱۵۶ به کوهستان‌های قره باغ گریخت. وی با شنیدن خبر قتل نادرشاه، در ناحیه قره‌باغ اقدام به تاسیس حکومت کرد و با بازگشت ایلات جوانشیر، که نادرشاه آنان را به خراسان کوچانده بود، قدرتش افزون گشت. پناه‌خان از عادل‌شاه افشار اطاعت کرد و در ۱۱۶۱ از وی لقب خانی گرفت و به حکومت قره‌باغ منصوب شد.
تصرف ایروان و نخجوان واردبیل
پس از برکناری عادل‌شاه و به حکومت رسیدن شاهرخ افشار (حک: ۱۱۶۱ـ۱۲۱۰)، پناه‌خان گنجه،ایروان، نخجوان واردبیل را تصرف کرد و خان‌های آن مناطق را به اطاعت خود در آورد و سپس قلعه‌های بیات و تِرناوِت را بنا کرد. او در حدود ۱۱۷۰، قلعه پناه‌آباد را بنا کرد. این قلعه بعدها به قلعه شوشی شهرت یافت. یک سال پس از احداث قلعه شوشی،محمد حسن خان قاجار (پدر آقامحمدخان) به آنجا حمله کرد ولی موفق به تصرف آن نشد.
همراهی با کریمخان زند
در رقابت گسترده میان محمدحسن‌خان قاجار و کریم خان زند برای تسلط بر حکومت، پناه‌خان جانب کریمخان را گرفت، که به شکست و کشته شدن محمدحسن‌خان قاجار انجامید. پس از آن فتحعلی خان افشار از آذربایجان، به قصد مطیع کردن پناه‌خان، به سوی قلعه شوشی لشکر کشید، اما کاری از پیش نبرد، از این‌رو تصمیم به‌مصالحه گرفت و پیشنهاد کرد که دخترش با ابراهیم‌خلیل خان، پسر پناه‌خان، ازدواج کند. وی با این حیله ابراهیم‌خلیل‌خان را به‌اسارت خود در آورد و با سرعت به سوی ارومیه حرکت کرد. پناه‌خان، به قصد آزاد کردن پسرش، به لشکر کریمخان زند ــ که برای سرکوبی فتحعلی‌خان به طرف ارومیه حرکت کرده بودند ــ پیوست. با شکست فتحعلی‌خان، ابراهیم خلیل‌خان آزاد شد. کریمخان پناه‌خان را با خود به شیراز برد و پسرش، ابراهیم خلیل‌خان، را به حکومت قره‌باغ منصوب کرد. پناه‌خان پس از مدت کوتاهی در شیراز درگذشت. پیکر وی را به قره‌باغ فرستادند و درعمارت آغدام همان‌جا به خاک سپردند.
ارگ شاهبولاغ(به معنای بهار شاه) قلعه ای است که درشهرمتروکه آغدام قرار دارد.
این دژ متعلق به پناهعلی خان جوانشیر(سده ۱۸ میلادی) بود.
شجره نامه خاندان جوانشیر
Pənah Əli Xan Cavanşir Şuşinin qurucusu və ilk hökmdarıdır. Oğlu Şuşi və Qarabağın hökmdarı olan və Ağa Məhəmməd xana itaət etməkdən imtina edən İbrahim Xəlil Xan Cavanşirdir. Sarayında bir çox alim iştirak edirdi, Şah Bolaq qalası ona məxsusdur.
II Şah Abbas Səfəvi (ö. 1057-1077) dövründə Türküstandan Qarabağa gəldi.
Nader şahın dövründə (ö. 1148-1160) əvvəlcə meyxanaçı olmuşdur.
Əvvəlcə Nader Şah tərəfindən çox bəyənildi.Pənah Xan, xidmətlərini göstərmək və göstərməklə Nader Şahın ordusunun komandiri ola bildi, lakin Nader hakimiyyətinin sonunda ətrafdakıların Çin sui-qəsdinə görə ona qəzəbləndi. .
Nader şahın öldürülməsi xəbərini eşidərək Qarabağ bölgəsində bir hökumət qurdu və Nader şahın Xorasana köçürdüyü Cavanşir tayfalarının geri qayıtması ilə gücü artdı.
Sığınacaq Adel Şah Əfşara itaət etdi və 1161-ci ildə ona ev adı verildi və Qarabağ hökumətinə təyin edildi.
İrəvan və Naxçıvan Vardabilinin tutulması
Adel şahın devrilməsindən və Şahrux Əfşarın (ö. 1110-1210) hakimiyyətə gəlməsindən sonra Gəncə, İrəvan, Naxçıvan, Vardabilə sığındı və bu ərazilərin evlərini özünə tabe etdi.
.
Sonra Bayat və Tarnavut qalalarını tikdirdi. Təxminən 1170-ci ildə Pənahabad qalasını tikdirdi. Bu qala sonradan Şuşi Qalası kimi tanındı.
Şuşa qalasının tikilməsindən bir il sonra Məhəmməd Həsən Xan Qacar (Aqam Məhəmməd Xanın atası) ona hücum etdi, lakin ələ keçirməyi bacarmadı.
Kərim Xan Zənd müşayiət edir
Məhəmməd Həsən Xan Qacarla Kərim Xan Zənd arasında hökuməti idarə etmək uğrunda kəskin bir rəqabət içərisində, Kərim Xanın tərəfinə sığındı ki, bu da Məhəmməd Həsən Xan Qacarın məğlubiyyətinə və öldürülməsinə səbəb oldu. Bundan sonra Azərbaycandan olan Fəth Əli Xan Əfşar sığınacağa itaət etmək üçün Şuşa qalasına doğru yürüdü, amma bunu etmədi, buna görə güzəştə getməyə qərar verdi və qızının sığınacaq oğlu İbrahim Xəlil Xanə ilə evlənməsini təklif etdi. Bu hiylə ilə İbrahim Xəlilxanəni tutdu və sürətlə Urmiyaya doğru hərəkət etdi.
Sığınacaq, oğlunu azad etmək niyyəti ilə Fəth Əlinin fəthini yatırmaq üçün Urmiyaya köçmüş Ləşkəri-Kərimxanə Zəndinə qatıldı.
Fəth Əli Xanenin məğlubiyyəti ilə İbrahim Xəlil Xaneh sərbəst buraxıldı. Kərimxaneh özü ilə sığınacağı Şiraza apardı
Və oğlu İbrahim Xəlilxanəni Qarabağ valisi təyin etdi.
Sığınacaq Ev qısa müddət sonra Şirazda öldü. Cənazəsi Dağlıq Qarabağa göndərildi və orada Ağdam malikanəsində dəfn edildi.
II Şah Abbas Səfəvi (ö. 1057-1077) dövründə Türküstandan Qarabağa gəldi.
Nader şahın dövründə (ö. 1148-1160) əvvəlcə meyxanaçı olmuşdur.
Əvvəlcə Nader Şah tərəfindən çox bəyənildi.Pənah Xan, xidmətlərini göstərmək və göstərməklə Nader Şahın ordusunun komandiri ola bildi, lakin Nader hakimiyyətinin sonunda ətrafdakıların Çin sui-qəsdinə görə ona qəzəbləndi. .
Nader şahın öldürülməsi xəbərini eşidərək Qarabağ bölgəsində bir hökumət qurdu və Nader şahın Xorasana köçürdüyü Cavanşir tayfalarının geri qayıtması ilə gücü artdı.
Sığınacaq Adel Şah Əfşara itaət etdi və 1161-ci ildə ona ev adı verildi və Qarabağ hökumətinə təyin edildi.
İrəvan və Naxçıvan Vardabilinin tutulması
Adel şahın devrilməsindən və Şahrux Əfşarın (ö. 1110-1210) hakimiyyətə gəlməsindən sonra Gəncə, İrəvan, Naxçıvan, Vardabilə sığındı və bu ərazilərin evlərini özünə tabe etdi.
.
Sonra Bayat və Tarnavut qalalarını tikdirdi. Təxminən 1170-ci ildə Pənahabad qalasını tikdirdi. Bu qala sonradan Şuşi Qalası kimi tanındı.
Şuşa qalasının tikilməsindən bir il sonra Məhəmməd Həsən Xan Qacar (Aqam Məhəmməd Xanın atası) ona hücum etdi, lakin ələ keçirməyi bacarmadı.
Kərim Xan Zənd müşayiət edir
Məhəmməd Həsən Xan Qacarla Kərim Xan Zənd arasında hökuməti idarə etmək uğrunda kəskin bir rəqabət içərisində, Kərim Xanın tərəfinə sığındı ki, bu da Məhəmməd Həsən Xan Qacarın məğlubiyyətinə və öldürülməsinə səbəb oldu. Bundan sonra Azərbaycandan olan Fəth Əli Xan Əfşar sığınacağa itaət etmək üçün Şuşa qalasına doğru yürüdü, amma bunu etmədi, buna görə güzəştə getməyə qərar verdi və qızının sığınacaq oğlu İbrahim Xəlil Xanə ilə evlənməsini təklif etdi. Bu hiylə ilə İbrahim Xəlilxanəni tutdu və sürətlə Urmiyaya doğru hərəkət etdi.
Sığınacaq, oğlunu azad etmək niyyəti ilə Fəth Əlinin fəthini yatırmaq üçün Urmiyaya köçmüş Ləşkəri-Kərimxanə Zəndinə qatıldı.
Fəth Əli Xanenin məğlubiyyəti ilə İbrahim Xəlil Xaneh sərbəst buraxıldı. Kərimxaneh özü ilə sığınacağı Şiraza apardı
Və oğlu İbrahim Xəlilxanəni Qarabağ valisi təyin etdi.
Sığınacaq Ev qısa müddət sonra Şirazda öldü. Cənazəsi Dağlıq Qarabağa göndərildi və orada Ağdam malikanəsində dəfn edildi.
خورشید بانو ناتوان فرزند مهدیقلی خان و همسر فتحعلی شاه
قلعه شوشا (شوشی) ابراهیم خلیل خان و ثبت ضرب المثل معروف ایرانی
به ,və , ,xan ,خان ,nader ,nader şahın , ,را به ,ibrahim xəlil ,به حکومت ,edən ibrahim xəlil ,alim iştirak edirdi ,itaət etməkdən imtina ,xana itaət etməkdən
درباره این سایت